Phong Cách Kiến Trúc Baroque: Nguồn Gốc Và Đặc Điểm Nghệ Thuật

Phong cách Baroque là trường phái nghệ thuật và kiến trúc phát triển mạnh mẽ ở châu Âu từ đầu thế kỷ 17 đến giữa thế kỷ 18. Đặc trưng bởi sự hùng vĩ, kịch tính, cảm xúc mạnh mẽ và sự xa hoa cầu kỳ, phong cách này ra đời nhằm khơi gợi cảm xúc, thể hiện quyền lực và sự giàu có, đặc biệt trong bối cảnh Cải cách Phản kháng của Giáo hội Công giáo.

Kiến trúc Baroque ghi dấu ấn với vẻ đẹp tráng lệ, cầu kỳ và chuyển động, thể hiện qua các đường nét uốn lượn, hình khối cầu kỳ, trang trí tỉ mỉ. Phong cách này còn sử dụng tương phản ánh sáng – bóng tối kịch tính và kỹ thuật ảo ảnh thị giác trên trần nhà để tạo cảm giác ấn tượng, sống động và mở rộng không gian.

Kiến trúc Baroque xuất hiện tại nhiều công trình trên khắp châu Âu, đặc biệt là Ý và Pháp như: Vương cung thánh đường Thánh Phêrô và Quảng trường Thánh Phêrô, nhà thờ Sant’Andrea al Quirinale, La Mã, cung điện Versailles…

Ngày nay, Baroque được ứng dụng thực tế vào cả khu vực nội ngoại thất của công trình dân dụng. Khi thiết kế nội thất theo phong cách Baroque, cần chú ý đến kích thước, hình dáng, chất liệu, màu sắc nội thất và ánh sáng – đảm bảo chúng vừa hài hòa vừa thể hiện được vẻ đẹp sang trọng và quyền quý.

Cùng tìm hiểu kỹ hơn về kiến trúc Baroque qua bài viết sau nhé!

Kiến Trúc Baroque Là Gì?

Kiến trúc Baroque là phong cách nghệ thuật độc đáo, đậm chất kịch tính và hùng vĩ, thể hiện qua các công trình kiến trúc hoành tráng và trang trí cầu kỳ. Phong cách này bắt nguồn từ Ý vào khoảng cuối thế kỷ 16, trong bối cảnh của phong trào Phản Cải cách (Counter-Reformation) của Giáo hội Công giáo. Phong cách này nhanh chóng lan tỏa và ảnh hưởng đến nhiều quốc gia châu Âu như Pháp, Tây Ban Nha, Áo, và các nước khác.

Kiến trúc Baroque phát triển qua ba giai đoạn chính:

• Sơ kỳ (1600-1625): Các kiến trúc sư tiên phong như Carlo Maderno, Gian Lorenzo Bernini bắt đầu đưa những yếu tố mới vào kiến trúc như mặt bằng hình oval, mái vòm, và trang trí phong phú.
• Giai đoạn phát triển rực rỡ (1625-1675): Baroque đạt đến đỉnh cao với sự xuất hiện của nhiều kiệt tác như Quảng trường Thánh Phêrô (1656-1667), Cung điện Versailles (1682).
• Giai đoạn muộn (1675-1750): Phong cách Baroque dần chuyển hóa sang Rococo với sự chú trọng nhiều hơn vào tính trang trí.

So với các phong cách kiến trúc trước đó như Phục Hưng (Renaissance) hay Gothic, Baroque nổi bật với tính chất hùng vĩ, kịch tính và sự trang trí cầu kỳ. Trong khi Phục Hưng chú trọng đến sự cân đối và hài hòa, Gothic hướng đến sự thẳng đứng và nhẹ nhàng, thì Baroque lại tạo nên sự choáng ngợp bằng những đường cong, hình khối động và hiệu ứng ánh sáng mạnh mẽ.

Đặc Điểm Nghệ Thuật Của Kiến Trúc Baroque

Kiến trúc Baroque nổi bật với sự hùng vĩ, cầu kỳ và chuyển động, thể hiện qua việc sử dụng không gian rộng lớn, các đường nét uốn lượn phức tạp và trang trí tỉ mỉ bằng vật liệu cao cấp. Phong cách này còn đặc trưng bởi sự tương phản ánh sáng – bóng tối kịch tính và kỹ thuật ảo ảnh thị giác trên trần nhà, nhằm tạo ra cảm giác sống động, ấn tượng và mở rộng không gian vô hạn.

Tính hùng vĩ và cầu kỳ

Các công trình Baroque thường có kích thước lớn, sử dụng những không gian rộng mở, vòm cao và trần nhà được trang trí công phu, tạo cảm giác hùng vĩ và uy nghi. Mọi chi tiết đều được phóng đại để đạt được hiệu ứng thị giác tối đa.

Ví dụ: Nhà thờ Thánh Phêrô ở Vatican với chiều dài 186,36m, chiều rộng 211,5m và chiều cao 132,5m, tạo nên một không gian vô cùng hùng vĩ.

Không gian kiến trúc Baroque dường như không bao giờ tĩnh lặng. Các hình khối và đường nét được thiết kế để tạo ra cảm giác chuyển động liên tục, năng động, thu hút mắt người nhìn đi từ chi tiết này sang chi tiết khác.

Sử dụng các đường nét uốn lượn và hình khối phức tạp

Thay vì các đường thẳng, góc vuông và hình tròn đơn giản của kiến trúc Phục Hưng, Baroque sử dụng triệt để các đường cong uốn lượn, hình elip, hình xoắn ốc và các đường cong phức tạp.

Các mặt tiền công trình thường không phẳng mà có hình dạng lồi lõm, tạo ra sự tương phản về ánh sáng và bóng tối, tăng thêm chiều sâu và sự sống động cho bề mặt. Điều này khiến kiến trúc như đang “thở” và chuyển động.

Hình oval được sử dụng rộng rãi, không chỉ trong các chi tiết trang trí nhỏ mà còn trong cấu trúc tổng thể của các không gian, mái vòm và trần nhà, tạo ra cảm giác liền mạch và hài hòa độc đáo.

Ví dụ, Nhà thờ Sant’Andrea al Quirinale ở Rome với mái vòm hình elip và sàn nhà hình oval, tạo nên một không gian linh hoạt và đầy cảm hứng.

Trang trí tỉ mỉ và cầu kỳ

Kiến trúc Baroque chú trọng đến việc trang trí với nhiều chi tiết hoa văn, phù điêu, tượng và sử dụng các vật liệu cao cấp như đá cẩm thạch, vàng. Ngoài ra, các tác phẩm điêu khắc độc lập còn được tích hợp chặt chẽ vào cấu trúc kiến trúc, làm mờ ranh giới giữa điêu khắc và kiến trúc. Các bức tượng thường được đặt trong các hốc tường, trên mái nhà, hoặc đóng vai trò là các cột trụ trang trí.

Ví dụ, Cung điện Versailles ở Pháp được trang trí với hàng nghìn bức tượng, tranh vẽ và đồ nội thất dát vàng, thể hiện sự xa hoa và quyền lực tuyệt đối của Vua Louis XIV.

Hiệu ứng ánh sáng và bóng tối

Các kiến trúc sư Baroque sử dụng hiệu ứng ánh sáng và bóng tối một cách tinh tế để tạo chiều sâu, không gian và sự kịch tính. Ánh sáng tự nhiên qua các ô cửa kính màu, kết hợp với ánh sáng nhân tạo từ đèn chùm, nến, tạo nên sự tương phản mạnh mẽ và bầu không khí ấn tượng.

Ví dụ, Nhà thờ Weltenburg Abbey ở Đức sử dụng kỹ thuật chiaroscuro điêu luyện, khiến cho không gian bên trong trở nên sống động và huyền ảo.

Ảo ảnh thị giác và hội họa trần

Các họa sĩ và kiến trúc sư Baroque sử dụng kỹ thuật đánh lừa thị giác để tạo nên ảo giác về không gian và chiều sâu.

• Trompe-l’œil là kỹ thuật vẽ tranh 3D siêu thực, khiến người xem có cảm giác đối tượng trong tranh như thật.
• Quadratura là kỹ thuật vẽ trần nhà, tạo nên ảo giác về không gian mở rộng. Trần nhà thường được vẽ những bức bích họa khổng lồ, mô tả các cảnh thần thoại, tôn giáo, hoặc thiên đường, mở rộng không gian kiến trúc lên một chiều kích vô hạn. Ví dụ điển hình là trần nhà của Giáo đường Sant’Ignazio ở La Mã, tạo cảm giác như mái vòm đang mở ra bầu trời.

Các Công Trình Baroque Tiêu Biểu Trên Thế Giới

Kiến trúc Baroque để lại nhiều công trình đồ sộ và ấn tượng trên khắp châu Âu như Ý, Pháp… Dưới đây là một số công trình tiêu biểu:

Ý

Ý là nơi khai sinh và phát triển rực rỡ nhất của kiến trúc Baroque, với nhiều công trình mang tính biểu tượng:

• Vương cung thánh đường Thánh Phêrô và Quảng trường Thánh Phêrô, Vatican: Dù khởi công từ thời Phục Hưng, sự hoàn thiện và mở rộng dưới bàn tay của Gian Lorenzo Bernini đã biến nơi đây thành một biểu tượng Baroque. Quảng trường hình elip với hàng cột lớn và tượng các vị thánh tạo ra một không gian chào đón đầy ấn tượng, thể hiện sự vĩ đại của Giáo hội.

• Nhà thờ Sant’Andrea al Quirinale, La Mã: Công trình này là một trong những thiết kế yêu thích của Bernini, nổi bật với mặt bằng hình bầu dục và không gian nội thất được trang trí tinh xảo, tạo cảm giác ấm cúng nhưng vẫn đầy uy nghi.

• Nhà thờ San Carlo alle Quattro Fontane, La Mã: Kiệt tác của Francesco Borromini phô diễn tài năng của ông trong việc xử lý hình khối, với mặt tiền uốn lượn và các đường cong phức tạp tạo ra một sự chuyển động liên tục, thách thức các chuẩn mực kiến trúc thời đó.

Pháp

Kiến trúc Baroque Pháp được biết đến với sự trang trọng, cân đối và quy mô đồ sộ, phản ánh quyền lực của hoàng gia:

• Cung điện Versailles: Cung điện Versailles không chỉ là một công trình kiến trúc mà còn là một biểu tượng quyền lực của Vua Louis XIV. Nơi đây nổi tiếng với hàng trăm phòng, khu vườn rộng lớn và Sảnh Gương nổi tiếng. Thiết kế của Louis Le Vau và Jules Hardouin-Mansart đã tạo ra một tổng thể kiến trúc và cảnh quan hoàn hảo, minh chứng cho sự xa hoa bậc nhất của thời đại.

• Điện Invalides, Paris: Công trình này được xây dựng như một bệnh viện và nhà ở cho cựu chiến binh, nhưng mái vòm dát vàng và kiến trúc đồ sộ lại là một ví dụ xuất sắc của Baroque Pháp, mang đậm dấu ấn của kiến trúc tôn giáo và quyền lực.

Các kiệt tác khác ở châu Âu

Baroque còn để lại những di sản ấn tượng ở nhiều quốc gia Châu Âu khác:

• Cung điện Schönbrunn, Vienna, Áo: Cung điện mùa hè của hoàng gia Habsburg là một ví dụ tuyệt vời về Baroque Áo. Với hệ thống phòng ốc lộng lẫy và khu vườn đối xứng hoàn hảo, Schönbrunn phản ánh sự giàu có và thịnh vượng của đế chế.

• Cung điện Würzburg Residence, Đức: Đây là một trong những cung điện Baroque lớn nhất và lộng lẫy nhất ở Đức. Cung điện nổi bật với cầu thang chính ấn tượng và trần nhà được trang trí bằng các bích họa khổng lồ của Giovanni Battista Tiepolo, cho thấy sự kết hợp tinh tế giữa kiến trúc và hội họa.

• Nhà thờ Santiago de Compostela, Tây Ban Nha: Mặt tiền Baroque được thêm vào nhà thờ Gothic cổ kính đã tạo nên một sự tương phản độc đáo và thu hút. Điều này làm tăng thêm sự tráng lệ cho địa điểm hành hương quan trọng này.

TOP Mẫu Nhà Phong Cách Kiến Trúc Baroque

Phong cách kiến trúc Baroque được ứng dụng vào cả khu vực nội ngoại thất của những công trình hiện đại nhằm mang đến không gian xa hoa, bề thế.

Ngoại thất

Ngoại thất Baroque thể hiện quyền lực và sự bề thế. Kiến trúc đồ sộ, thường đối xứng, với mặt tiền lồi lõm tạo chiều sâu và chuyển động. Các cột trụ lớn và phù điêu, điêu khắc cầu kỳ xuất hiện dày đặc. Mái vòm đặc trưng cùng việc sử dụng vật liệu cao cấp như đá cẩm thạch mang lại vẻ tráng lệ và vững chãi.

Phong cách này tạo ấn tượng thị giác mạnh mẽ, khẳng định đẳng cấp vượt thời gian.

Nội thất

Nội thất Baroque đề cao sự xa hoa, kịch tính và hoành tráng. Không gian đặc trưng bởi màu sắc quý phái (vàng đồng, đỏ tía), đồ nội thất kích thước lớn với các đường nét uốn lượn và chạm khắc tinh xảo.
Trần nhà thường có bích họa lớn tạo ảo giác không gian (kỹ thuật Trompe l’oeil). Hệ thống ánh sáng từ đèn chùm pha lê lớn tạo hiệu ứng Chiaroscuro, nhấn mạnh sự lộng lẫy và quyền quý của không gian.
Phòng ngủ sang trọng với phong cách Baroque.

Lưu Ý Gì Khi Thiết Kế Nội Thất Phong Cách Baroque?

Thiết kế nội thất phong cách Baroque cần lưu ý 7 yếu tố chính: sự hoành tráng, xa hoa; đường cong phức tạp; ánh sáng kịch tính; màu sắc đậm tương phản; trang trí cầu kỳ, đồng thời đảm bảo sự hài hòa và không gian rộng rãi.

• Tập trung vào sự hoành tráng và xa hoa: Phong cách Baroque đề cao sự vĩ đại và lộng lẫy. Bạn cần sử dụng đồ nội thất có kích thước lớn, hình dáng cầu kỳ và nhiều chi tiết trang trí. Ưu tiên các chất liệu cao cấp như gỗ tự nhiên chạm khắc, đá cẩm thạch, vải nhung, lụa và các chi tiết mạ vàng hoặc bạc.
• Sử dụng đường cong, hình vòm và họa tiết phức tạp: Thay vì các đường thẳng và góc cạnh, phong cách Baroque ưa chuộng các đường cong uốn lượn, hình vòm, hình elip, và các họa tiết hoa văn, phù điêu phức tạp. Điều này áp dụng cho cả đồ nội thất, tường và trần nhà.
• Chú trọng ánh sáng và bóng tối: Ánh sáng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra hiệu ứng thị giác và sự kịch tính. Hãy tận dụng ánh sáng tự nhiên từ cửa sổ lớn và bổ sung bằng đèn chùm pha lê, nến, hoặc đèn tường có thiết kế cầu kỳ để tạo ra sự tương phản và chiều sâu.
• Màu sắc đậm và tương phản: Bảng màu Baroque thường bao gồm các tông màu đậm như vàng đồng, đỏ tía, xanh ngọc bích, nâu trầm, kết hợp với các sắc thái vàng, kem để tạo điểm nhấn. Sự tương phản giữa các màu sắc này giúp không gian thêm phần ấn tượng. Theo nghiên cứu của Viện Nghệ thuật Châu Âu, độ tương phản màu sắc trong Baroque đạt 60-80% để tạo hiệu ứng thị giác mạnh mẽ.
• Trang trí cầu kỳ và dày đặc: Đừng ngại việc sử dụng nhiều chi tiết trang trí. Các bức tranh lớn với khung mạ vàng, gương lớn, tượng điêu khắc, thảm trải sàn họa tiết cầu kỳ, rèm cửa dày dặn với tua rua và bèo nhún đều góp phần tạo nên vẻ đẹp Baroque.
• Cân nhắc về không gian: Phong cách Baroque cần không gian rộng lớn (tối thiểu 40m² cho phòng khách và 25m² cho phòng ngủ) để phát huy hết vẻ đẹp. Nếu không gian của bạn hạn chế, hãy tiết chế các chi tiết để tránh cảm giác bí bách, nặng nề. Bạn có thể chọn lọc một vài đặc trưng tiêu biểu để đưa vào thiết kế.
• Phối hợp hài hòa: Mặc dù phong cách Baroque rất phong phú về chi tiết, nhưng điều quan trọng là phải đảm bảo sự hài hòa tổng thể. Tránh việc sử dụng quá nhiều chi tiết hoặc màu sắc không liên quan làm cho không gian trở nên lộn xộn.

Những Câu Hỏi Liên Quan Tới Phong Baroque

Có những phong cách thiết kế nào cùng thời kỳ với Baroque?

Phong cách Rococo và Tân cổ điển là hai thiết kế kiến trúc cùng thời kỳ với Baroque. Những phong cách thời kỳ này đều hướng đến tính thẩm mỹ, sự lộng lẫy và phản ánh địa vị xã hội.

Xem thêm Lịch sử ngành thiết kế nội thất để biết từng giai đoạn phát triển của ngành.

Sự khác biệt giữa phong cách Baroque và Phục Hưng (Renaissance) là gì?

Phong cách Phục Hưng đề cao sự cân bằng, hài hòa, đối xứng, tĩnh lặng, logic và lý trí. Các đường nét thẳng, hình học rõ ràng.

Còn Baroque chú trọng sự kịch tính, cảm xúc mạnh mẽ, chuyển động, không đối xứng, phức tạp, và sử dụng các yếu tố trang trí phóng đại để gây ấn tượng mạnh.

Sự khác biệt giữa phong cách Baroque và Rococo là gì?

Baroque mang đến không gian hoành tráng, hùng vĩ, trang trọng, mạnh mẽ, thường mang tính công cộng và tôn giáo, sử dụng màu sắc đậm. Còn Rococo hướng đến sự nhẹ nhàng, duyên dáng, vui tươi, lãng mạn, thường mang tính cá nhân và thế tục. Phong cách này sử dụng màu sắc pastel, họa tiết vỏ sò và hoa lá mảnh mai, tập trung vào không gian nội thất riêng tư hơn là các công trình lớn.

Sự khác biệt giữa phong cách Baroque và Tân Cổ Điển là gì?

Baroque đề cao sự kịch tính, cảm xúc mạnh mẽ, chuyển động và trang trí cầu kỳ, xa hoa. Ngược lại, Tân Cổ Điển tập trung vào sự cân bằng, hài hòa, tính đối xứng, đường nét rõ ràng và sự trang nhã lấy cảm hứng từ nghệ thuật Hy Lạp và La Mã cổ đại.

Đơn vị nào thiết kế, thi công nội thất phong cách Baroque uy tín, giá tốt?

SmartDecor là đơn vị chuyên thiết kế và thi công nội thất, nổi bật với sự uy tín và mức giá phải chăng.

SmartDecor tự hào mang đến những ưu điểm vượt trội, đảm bảo bạn có được trải nghiệm thiết kế và thi công nội thất ưng ý nhất:

• Chất lượng vượt trội, bền vững: Sử dụng vật liệu cao cấp, nguồn gốc rõ ràng. Quy trình thi công tỉ mỉ, đảm bảo thẩm mỹ và tuổi thọ nội thất.
• Thiết kế sáng tạo, độc đáo và cá nhân hóa: Đội ngũ thiết kế luôn cập nhật xu hướng và lắng nghe khách hàng để tạo ra không gian độc đáo, tối ưu công năng.
• Giá cả cạnh tranh, minh bạch: Cam kết mức giá hợp lý, cạnh tranh, mọi chi phí đều rõ ràng trong hợp đồng, không phát sinh phụ phí.
• Tiến độ thi công nhanh chóng, đúng hẹn: Quy trình làm việc chuyên nghiệp và đội ngũ lành nghề đảm bảo hoàn thành dự án đúng thời hạn cam kết.
• Dịch vụ tận tâm, hỗ trợ chu đáo: Đồng hành và hỗ trợ khách hàng nhiệt tình từ tư vấn đến bàn giao, luôn sẵn sàng giải đáp thắc mắc và tiếp thu phản hồi.

Liên hệ với SmartDecor để được tư vấn thiết kế, thi công nội thất chi tiết nhất!